Het tweeluik tussen AZ en Levski Sofia in 1980 | OneFootball

Vanavond en volgende week donderdag staat het tweeluik AZ-Levski Sofia op het programma. Het wordt voor AZ het tweede tweeluik dat zij spelen tegen het Bulgaarse Levski Sofia. De clubs troffen elkaar voor het eerst in 1980, in de tweede ronde van de UEFA Cup. In de rubriek A Trip Down Memory Lane lichten we dit tweeluik uit.

Eerste duel in Sofia – een zwaar bevochten gelijkspel

In een half gevuld Vasil Levski-stadion had AZ een meer dan verdienstelijk resultaat geboekt tegen Levski Spartak. Voor zo’n vierduizend toeschouwers – opmerkelijk weinig in een kolossale voetbaltempel – hield de Alkmaarse formatie de Bulgaren op 1-1. Het was een avond waarop het publiek nauwelijks uit de stoelen kwam, maar waarin de ploeg van trainer Georg Kessler een ijzersterke uitgangspositie wist te creëren.

De openingsfase verliep traag, bijna loom. Beide ploegen tastten elkaar af, waarbij Levski probeerde het initiatief te nemen maar niet door de degelijke Alkmaarse defensie heen kwam. Doelman Treijtel hoefde in het eerste halfuur nauwelijks in actie te komen. AZ beperkte zich vooral tot het ontregelen van het Bulgaarse spel en zocht spaarzaam de aanval, met Kees Kist en Pier Tol als vaste pionnen in de voorhoede.

De rust brak aan zonder noemenswaardige hoogtepunten. Het publiek floot zachtjes uit onvrede, en de Bulgaarse pers zat er al op te wachten: een matige wedstrijd, zonder lef en zonder scherpte. Maar kort na de hervatting veranderde het beeld volledig.

Nog geen minuut na de aftrap brak Kees Kist de ban. Een vlotte combinatie over links bracht de bal bij Nygaard, die scherp voorzette. Kist stond precies op de juiste plaats en tikte van dichtbij binnen: 0-1 voor AZ. Het kleine groepje meegereisde supporters uit Alkmaar vierde feest op de tribune.

De treffer werkte als een wake-up call voor Levski. De Bulgaren verhoogden het tempo en begonnen feller te duelleren. In de 54e minuut kreeg de thuisploeg loon naar werken. Spelbos maakte in de ogen van de scheidsrechter hands binnen het strafschopgebied. Emil Spasov ging achter de bal staan en stuurde Treijtel naar de verkeerde hoek: 1-1.

Het stadion ontplofte eindelijk, de Bulgaarse fans voelden bloed. In de minuten erna golfde de aanvalsgolven richting het Alkmaarse doel. Spasov en Sirakov kregen kansen, maar telkens stond Treijtel of een oplettende verdediger in de weg. AZ hield stand, soms met kunst- en vliegwerk, maar altijd met discipline.

Na negentig minuten floot de scheidsrechter af. Een zucht van opluchting ging door het Alkmaarse kamp. Het resultaat was uitstekend: een uitdoelpunt op vreemde bodem en een gelijkspel dat de deur wagenwijd openzette voor de return in Alkmaar. Trainer Kessler sprak van “een overwinning in morele zin.” De spelers straalden vermoeidheid maar ook trots uit. Het eerste obstakel was overwonnen, nu wachtte het beslissende duel in eigen huis.

Terugwedstrijd in Alkmaar – een galavoorstelling in het Alkmaarderhout

Twee weken na de moeizame avond in Sofia kleurde het Alkmaarderhout rood en wit. Achttienduizend toeschouwers vulden het stadion tot de nok toe, en vanaf de eerste minuut hing er een sfeer die deed vermoeden dat er iets bijzonders stond te gebeuren. En dat gebeurde ook. AZ walste met ongekende overmacht over Levski heen en zette de Bulgaren met 5-0 opzij. Het publiek werd getrakteerd op een avond vol doelpunten, strijd en ongekend enthousiasme.

Vanaf de aftrap was duidelijk dat AZ geen genoegen zou nemen met afwachten. De Alkmaarders zetten vroeg druk, jagend op elke bal. Nygaard en Peters domineerden het middenveld, terwijl Tol en Kist voortdurend loerden op ruimte achter de Bulgaarse defensie. Het publiek zat er bovenop, elke geslaagde pass werd bejubeld.

Na een halfuur viel de beloning. Pier Tol dook op in het strafschopgebied en schoot raak: 1-0. Het stadion ontplofte. De voorsprong betekende dat Levski minimaal tweemaal moest scoren om nog uitzicht te houden op plaatsing. De Bulgaren probeerden het, maar kwamen niet in hun spel. Het was alsof de angst hen in de benen sloeg.

Na rust ging het pas echt los. Nog geen tien minuten in de tweede helft verdubbelde Nygaard de marge. Een overtreding op Pier Tol resulteerde in een strafschop. Met een beheerste schuiver maakte hij 2-0. De tribunes begonnen te deinen, liederen rolden van de staanplaatsen.

Vijf minuten later was het opnieuw raak. Pier Tol, die een weergaloze avond beleefde, schoot zijn tweede doelpunt binnen en bracht de stand op 3-0. De Bulgaren liepen achter de feiten aan, probeerden met harde ingrepen het tij te keren, maar scheidsrechter en publiek lieten dat niet toe. De Alkmaarse aanvalsgolven bleven komen.

In de 61e minuut kreeg Kees Kist waar hij recht op had. De spits, altijd op zoek naar doelpunten, op aangeven van Peter Arntz schoot hij met een volley de bal snoeihard binnen: 4-0. De wedstrijd was gespeeld, het publiek was uitzinnig.

Toch was AZ nog niet klaar. Tussendoor miste Pier Tol nog een strafschop maar in de slotminuut zette Jan Peters de kers op de taart. Hij kreeg ruimte voor een schot en plaatste de bal fraai in de hoek: 5-0. De Alkmaarderhout schudde op zijn grondvesten. Spelers vielen elkaar in de armen, supporters zongen en dansten op de tribunes. Het was een avond die nog lang in het geheugen zou blijven hangen.

Toen het eindsignaal klonk, was er geen twijfel mogelijk: AZ had zich niet alleen geplaatst voor de volgende ronde van de UEFA Cup, maar had ook een krachtmeting gewonnen die internationaal respect zou afdwingen. De Bulgaarse ploeg, die in de eerste ronde nog grootmacht Dinamo Kiev had uitgeschakeld, was volledig kansloos gelaten.

Foto: Nationaal Archief/Antonisse, Marcel / Anefo